Ustawa Kodeks cywilny przewiduje dwie formy testamentów – zwykłe i szczególne. Testamenty zwykłe, jak wskazuje sama nazwa, mogą zostać sporządzone w każdym czasie i wyznaczają porządek dziedziczenia, pod warunkiem, że nie zostaną odwołane. W przypadku testamentów szczególnych możność ich sporządzenia jest uzależniona od zaistnienia szczególnych okoliczności. Przedmiotowy wpis zostanie poświęcony testamentom zwykłym.
Wśród testamentów zwykłych wyróżniamy:
1)testament holograficzny czyli własnoręczny – może zostać sporządzony w ten sposób, że spadkodawca: napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze go a także opatrzy datą.
Naruszenie chociażby jednego z dwóch pierwszych wymogów zawsze pociąga za sobą skutek w postaci nieważności testamentu. Jeśli natomiast nastąpi naruszenie ostatniego wymogu (tj. zaniechanie opatrzenia testamentu datą) to również spowoduje to nieważność testamentu – od tej zasady jest jednak wyjątek. Jeśli brak daty nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, jego treści oraz co do wzajemnego stosunku kilku testamentów jest on ważny.
Testament w tej formie mogą sporządzić wyłącznie osoby mogące pisać i czytać. Testament musi być sporządzony w sposób czytelny dla innych osób, tak aby możliwe było odtworzenie ostatniej woli testatora. Sporządzając testament testator może skorzystać z dowolnego narzędzia pisarskiego oraz materiału piśmienniczego (papier, płótno). Podpis złożony pod treścią testamentu powinien składać się z pełnego imienia (imion) i nazwiska.
2) testament notarialny – testament sporządzony w formie aktu notarialnego.
3) testament alograficzny – jest ostatnią dostępną formą spośród testamentów zwykłych. Sporządzić go może każda osoba, (która oczywiście spełnia wymogi do bycia testatorem – o czym była mowa w poprzednim wpisie) za wyjątkiem osób niemych i głuchych.
Testament ten sporządza się w ten sposób, że w obecności dwóch świadków spadkodawca oświadcza swą ostatnią wolę ustnie wobec: wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.
Oświadczenie spadkodawcy spisuje się w protokole z podaniem daty jego sporządzenia. Protokół odczytuje się spadkodawcy w obecności świadków. Protokół powinien być podpisany przez spadkodawcę, przez osobę, wobec której wola została oświadczona, oraz przez świadków. Jeżeli spadkodawca nie może podpisać protokołu, należy to zaznaczyć w protokole ze wskazaniem przyczyny braku podpisu.